Đọc thơ Thanh Hương & Phiếm luận

Tôi  không biết tí xíu gì về thơ nhưng thích đọc thơ.

Đọc những bài thơ về tình yêu, người ta có cảm giác như đang nghe những bản nhạc trữ tình hoặc đang xem bức tranh vẽ người yêu của thi sĩ.

Thơ không có dấu note tạo lên thành tiếng như bản nhạc nhưng nếu đọc đúng theo vần, với một chút tâm tư thì người ta sẽ cảm nhận được một âm thanh êm dịu.

Thơ không có nét, không có màu  sắc như hình vẽ nhưng khi  chỉ ngâm nhẹ cho mình nghe thôi thì chẳng khác gì như đang nhìn một bức tranh của thi sĩ vậy .

Ai không tưởng tượng vẻ đẹp tuyệt vời của Mộng Cầm qua những vần thơ của Hàn Mặc Tử̉ ?

Hôm nay tôi đọc bài CÓ KHÔNG  của Thanh Hương đăng trong tháng 11, cứ mỗi tháng TH đăng lên vài bài thơ chứng tỏ hồn thơ khá sung sức.

Bài thơ CÓ KHÔNG, TH mở đầu bằng những câu hỏi khá lạ

có không gian nào thật dài
chặt ngang nỗi nhớ chêm đầy nỗi đau
có thời gian nào thật sâu
cho ta ở đó thật lâu đợi người

TH không hỏi Ở ĐÂU để tìm tới nơi đợi ai đó ,mà lại hỏi chiều dài của không gian.

Rồi TH lại hỏi có thời gian nào SÂU.
SÂU, CẠN là tĩnh từ dùng cho không gian chớ đâu phải cho thời gian ?

À nhưng mà  thi sĩ nhìn không gian qua ống kính cảm xúc tâm hồn, không gian của thi sĩ  không đo bằng kích thước của đời thường. Thời gian của thi sĩ  là thời gian theo nhịp đập con tim chứ không phải thời gian theo địa cầu  quay vòng  quanh mặt trời. Cho nên thơ không dùng văn phạm hay định nghĩa của tự điển thông thường.

Những vần thơ  hỏi  nầy là lời tự thán  nỗi sầu sâu đậm và dai dẳng của mình không cần ai trả lời.  

  Chặt ngang nỗi nhớ chêm đầy nỗi đau

Theo sự xúc động tâm hồn mà Thanh Hương chơi chữ

   chém chặt nỗi nhớ mạnh hơn ngăn

  chêm đầy nỗi đau mạnh hơn thêm hơn dồn

Dù đau đớn lắm nhưng vẫn kiên nhẫn chấp nhận  chờ đợi, không tính tới thời gian sẽ chiếm bao lâu và không gian sẽ chiếm bao xa, vì  chỉ  có yêu thương là thần dược mới làm quên đi nỗi đau để rồi sẽ cùng nhau

  có vòng tay nào cuối đời

   đưa nhau qua bến ngọt lời yêu đương
   có làn môi nào thơm hương
   cho ta giữ mãi phố phường ấu thơ

Khi  gợi yêu thương thôi, lòng cảm thấy dịu lại nhớ lại những kỷ niệm êm ấm ngày xưa của phố phường thơm hương tình yêu một thuở.

Chơi chữ  tiếp theo:  GIAM HỒN mà không THẢ HỒN mình vào cõi bơ vơ?

giam hồn trong cõi bơ vơ
buông lòng trong mỗi giấc mơ ngậm ngùi

Thì ra phải hiểu GIAM  theo nghĩa GIỮ hồn theo giấc mơ của tuổi thơ ngây được nhiều nuông chiều dịu ngọt  khó quên.

Giấc mơ  là một khoảnh khắc chiêm bao cho  thấy lại những gương mặt thương yêu dầm sương dãi nắng đã khuất.

Thanh Hương đã được thương và đã thương lại. Tình thương lắng đọng trong kỷ niệm, từ thời xa xưa, nhầu nát gió sương nay bỗng trổi lên cao, tràn vào tâm thức và TH muốn đem treo nó lại một nơi nào thật cao để mãi mãi khỏi rơi vào dĩ vãng.

có không gian nào thật cao
cho ta treo ngọn tình vào cõi không
 

Đợi trong  THỜI GIAN MÊNH MÔNG là  đợi trọn đời, trọn kíếp, có phải vì quá tha thiết muốn gặp lại gương mặt mà mình đã thương yêu.

có thời gian nào mênh mông

cho ta vin bóng thu đông đợi người

Trở lại cái tựa bài thơ CÓ KHÔNG thấy cũng khá dí dỏm: không có dấu hỏi.

Thoạt đầu tôi nghĩ đó là câu hỏi. À, đặc điểm của tiếng Việt là  có những chữ những câu được xử dụng dưới hình thức câu hỏi nhưng lại có nghĩa phủ định: Không (nul, aucun). Chẳng hạn câu CÓ AI BIẾT ĐÂU !!! nghĩa  là KHÔNG AI BIẾT. CÓ nghĩa là KHÔNG. Tôi ghép lại CÓ KHÔNG thành KHÔNG KHÔNG hoặc lộn lại  KHÔNG CÓ.

Và KHÔNG của CÓ KHÔNG có bao nhiêu ý?

Vào câu đầu, nhà thơ cho tôi một ý nghĩa là KHÔNG GIAN nhưng đọc đến  câu cuối  thì nghĩa của chữ KHÔNG lại là chẳng CÓ. Vì sao? Bởi vì ở đây những không gian, thời gian ước muốn của nhà thơ là chẳng có, chỉ là cơn mơ! chỉ là chiêm bao! 

Giữa thi nhân với nhau, chỉ đọc thơ  suông không cần phân tích dài dòng, người đọc vẫn thông cảm được tâm tư tác giả. Còn tôi, vì chưa từng làm thơ, tôi  phân tích từng vần, từng chữ để nhận chân được phần nào cảm xúc của tác giả. Hơn nữa, phân tích từ thơ giúp cho tôi hiểu được những thâm thúy của tiếng mẹ mà thi sĩ là người đã biết  khai thác.

Phạm Hữu Thành

 

Phạm Hữu Thành tốt nghiệp Bác sĩ Y khoa và hành nghề ở Paris.
Từ một năm nay ông về hưu trí và hoạt động đóng góp nhiều hơn cho việc duy trì văn hóa VN trong cộng đồng người Việt ở Pháp.
 

                                           

Có không

có không gian nào thật dài
chặt ngang nỗi nhớ chêm đầy nỗi đau
có thời gian nào thật sâu
cho ta ở đó thật lâu đợi người
có vòng tay nào cuối đời
đưa nhau qua bến ngọt lời yêu đương
có làn môi nào thơm hương
cho ta giữ mãi phố phường ấu thơ
giam hồn trong cõi bơ vơ
buông lòng trong mỗi giấc mơ ngậm ngùi
ơn ai chia tiếng ngọt bùi
ơn ai chia một đoạn đời dẫu đau
có về đây mấy đời sau
khăn xưa áo cũ đã nhầu gió sương
có về gọi tiếng yêu thương
người xưa đã khuất cuối đường chiêm bao
có không gian nào thật cao
cho ta treo ngọn tình vào cõi không
có thời gian nào mênh mông
cho ta vin bóng thu đông đợi người.

trần thanh hương